लॉकडाऊनमध्ये मुंबई सोडून गाव गाठलं; पारंपरिक शेतीला फाटा देत केली ड्रॅगन फ्रूटची लागवड; तरुणाची वर्षाला लाखोंची कमाई
रायगड(प्रतिनिधी)
कोरोना लॉकडाऊननंतर अमर राजेंद्र कदम हा तरुण मुंबईतून पोलादपूर तालुक्यातील नाणेघोळ गावाकडे परतला. करोनानंतर त्याने मुंबई सोडून मागील तीन-चार वर्षांमध्ये प्रचंड मेहनत आणि चिकाटीच्या जोरावर प्रायोगिक शेतीची सुरुवात केली. त्याने या प्रायोगिक शेतीत 'ड्रॅगन्स फ्रूट'ची लागवड केली आणि लाखो रुपयांचं उत्पन्न मिळवलं. आता तो गावातून मुंबईकडे नोकरी-धंद्यासाठी जाणाऱ्या तरुणांना गावातच राहून प्रायोगिक शेती करण्याचा संदेश देत आहे.
कोरोनाच्या लॉकडाऊन काळात अनेकांच्या आयुष्याची दिशा बदलली. असंच काहीसं पोलादपूरमधील तरुणासोबत घडलं. अमर राजेंद्र कदम या तरुणाचं पदवीचं शिक्षण सुरू असताना त्याचे वडील राजेंद्र कदम यांनी अमरला गावाकडे पोलादपूर तालुक्यातील नाणेघोळ येथील जमिनीवर शेती करुन उदरनिर्वाहाचं साधन निर्माण करण्याचा सल्ला दिला. लहानपणी चिखलमाती हाताला लागली तरी किळस वाटणारा अमर या सल्ल्यामुळे विचारात पडला. यानंतर अमरने कोकणात विशेषत: पोलादपूर तालुक्यातील उताराच्या जमिनीवर ठिबक सिंचनाद्वारे पाणी उपलब्ध करून घेता येणाऱ्या पिकांचे प्रयोग करण्याचं ठरवलं.
अमरने पारंपरिक भात-शेती करण्याऐवजी सुरूवातीला कलिंगड, अननस, झेंडूची फुले अशी पिकं घेतली. याच काळात ड्रॅगन फ्रूटच्या शेतीचा विचार शेती माती आणि हवामानाच्या अभ्यासामुळे अमरला सुचला. पोलादपूर तालुका कृषी विभागाचे मोरे, गुंड आणि भरत कदम यांनी अमरला ड्रॅगन फ्रूटची शेती करण्याचा अभिनव प्रयोग करण्यासाठी रोपं मिळवून देण्यासाठी मार्गदर्शन केलं. पंचायत समिती कृषी विभागाचे अरुण धीवरे यांनी कुंपणासाठीचं अनुदान देण्याची तयारी दर्शवली. मात्र, अमर कदमने स्वयंप्रेरणेने या प्रायोगिक शेतीमध्ये झोकून काम सुरू केलं. कुंपणासाठी सिमेंट पोल आणि जाळ्यादेखील अमरने शेतावरच तयार करुन जोडधंदा सुरू केला.
सुरुवातीला ३५० ड्रॅगन फ्रुटसाठी पोल उभे करणाऱ्या अमरने आतापर्यंत १२०० ड्रॅगन फ्रुटससाठी पोल उभे केले आहेत. सुरुवातीला दोन वर्ष कठोर परिश्रम आणि केवळ मेहनत करताना अमरला अपेक्षित उत्पादन येण्याबाबत साशंकता निर्माण झाली होती. बाजारपेठेची मागणी आणि आंतरराष्ट्रीय कृषीक्षेत्रात मागणीच्या तुलनेत ड्रॅगन फ्रूटचं उत्पादन व्हिएतनाम आणि चीनमध्ये २० टक्के उत्पादन होतं. त्यामुळे भारतात हा प्रयोग यशस्वी झाल्यानंतर पोलादपूरसारख्या ग्रामीण तालुक्यामध्ये अनेक तरुण या ड्रॅगन फ्रूट पिकासाठी सरसावले तर आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेच्या मागणीनुसार मोठया प्रमाणात पुरवठा पोलादपूर तालुक्यातून केला जाऊ शकेल, असा आत्मविश्वास अमरने व्यक्त केला.
वर्षातून दोन वेळा या रोपांची वाढ होऊन पावसाळ्यामध्ये फळांचं उत्पादन होण्याची वेळ आल्यानंतर अमरने दीड वर्षांमध्ये फारसा खर्च आणि उत्पन्नाचं समीकरण जमून आलं नव्हतं. पण त्यानंतर दोनच वर्षांमध्ये खर्च वजा जाता खर्चाच्या दुप्पटीने निव्वळ नफा सुरू झाला. ही शेती २५ वर्षांपर्यंत दुप्पटीने उत्पन्न देणारी आहे. तसंच ड्रॅगनचं झाड हे निवडुंग प्रकारचं असल्याने या झाडाला रोग, बुरशी आणि करपा होण्याची शक्यता नसते, अशी माहिती अमरने यावेळी दिली. या ड्रॅगन फ्रूटच्या शेतीतून अमर कदम खर्च सोडून निव्वळ तीन ते चार लाख रुपये कमवत आहे.
